Zaloguj się 
Niemiecki rynek pracy od dawna kusi Polaków możliwością wysokich zarobków. Polacy chętnie podejmują pracę u zachodniego sąsiada ― argumentami przemawiającym za Niemcami są także bliskość do Polski i szereg podobieństw kulturowych. Jeśli myślicie o pracy w Niemczech, warto zapoznać się aktualnymi podstawami niemieckiego prawa pracy, aby stać się w pełni świadomym własnych praw i obowiązków.
Rodzaje umów o pracę obowiązujących w Niemczech
● MINIJOB
Określenie to oznacza pracę na tzw. „małym etacie‟, kiedy to pracownik zwolniony jest z obowiązku płacenia podatków i składek na ubezpieczenie zdrowotne. Maksymalną kwotą wynagrodzenia w takim systemie jest 450 eur w skali miesiąca. W takiej formie, pracownik może być zatrudniony w kilku firmach jednocześnie. Istotnym faktem jest jeszcze możliwość zatrudnienia osób bezrobotnych na tej umowie. Nie tracą oni przy tej formie swoich praw do zasiłków. Wadą Minijob jest brak ubezpieczenia zdrowotnego. Pracodawca nie opłaca składek na ubezpieczenie danego pracownika. Pracownikowi nie przysługuje prawo do urlopu lekarskiego. Możliwy jest jednak zwykły urlop, maksymalnie do 24 dni w roku. W umowie o Minijob nie ma zapisu co do okresu wypowiedzenia. Pracownik może zrezygnować w każdej chwili z pracy, bez dalszych konsekwencji. Również pracodawca może zakończyć współpracę z pracownikiem w każdym momencie. Tą formę zatrudnienia poleca się w szczególności osobom uczącym się jak i tym, którzy chcą polepszyć swoją sytuację finansową.
● ARBEITSAUFTRAG (umowa zlecenie)
Tego typu rodzaj umowy przysługuje jedynie osobom prowadzącym własną działalność gospodarczą, czyli tzw. Gewerbe. Umowa taka ma zbliżony kształt do polskiej umowy zlecenie.
● ARBEITSVERTRAG (umowa o pracę)
Zasadniczo istnieją trzy sposoby zawarcia takiej umowy: ustnie, pisemnie, za pomocą tzw. „milczącej zgody‟, czyli sytuacji, w której pracownik podejmuje pracę, a pracodawca się temu nie sprzeciwia. Najbezpieczniejszą formą zawarcia umowy jest oczywiście forma pisemna. Unika się wówczas wszelkich niedomówień, a dokument ten staje się podstawą ewentualnych kwestii spornych, które później trzeba wyjaśnić czy przed Urzędem Pracy czy w rozprawie sądowej. Przed podpisaniem umowy, warto się jeszcze z kimś skonsultować, np. z prawnikiem. Jeśli jednak jest to niemożliwe (ze względu na koszty z tym związane) wówczas warto poszukać w Niemczech polskiej organizacji, która albo za niewielką opłatą, albo za darmo pomaga polskim pracownikom w takich wypadkach. Istnieje też możliwość zapisania się do związków zawodowych, które udzielają takich porad swoim członkom. W przypadku młodych pracowników, dość częstą praktyką jest zawieranie umowy o pracę na czas określony, zazwyczaj na początku na okres 2 lat. Może ona być przedłużana na podobny okres jedynie trzykrotnie. Później powinna się ona zamienić w umowę o pracę na czas nieokreślony. W dokumencie nie ma wtedy podanego terminu ważności umowy, co oznacza, że rozwiązanie współpracy może odbyć się jedynie poprzez złożenie niemieckiego wypowiedzenia (niem. Kündigung). Taki wniosek może złożyć zarówno zatrudniony, jak i pracodawca. Niemiecka umowa o pracę zapewnia pracownikowi duże bezpieczeństwo socjalne. Jeśli minął okres próbny, a ponadto pracownik przepracował przynajmniej rok, w przypadku otrzymania wypowiedzenia, pracownik może zgłosić się do niemieckiego Urzędu Pracy po zasiłek dla bezrobotnych (niem. Arbeitslosengeld). W zależności od warunków, świadczenia na rzecz bezrobotnego wypłacane są nawet do roku po zakończeniu stosunku pracy.
● WERKVERTRAG (umowa o dzieło)
Tego typu rodzaj umowy przysługuje jedynie osobom prowadzącym własną działalność gospodarczą, czyli tzw. Gewerbe. Umowa taka ma zbliżony kształt do polskiej umowy o dzieło.
Godzinowy wymiar pracy
● TEILZEIT
Określenie to oznacza pracę w zredukowanym wymiarze godzin. Nie musi to być połowa, czyli 20 godzin (przedział 15-30 godzin). W zależności od umowy z pracodawcą, wymiar godzin zredukowanych można indywidualnie dopasować do potrzeb obu stron. Praca z umową na Teilzeit to rozwiązanie, które chętnie wybierają w Niemczech kobiety, młode matki, gdyż pozwala im ona na dostosowanie godzin pracy do obowiązków związanych z opieką nad dziećmi. Z tej formy zatrudnienia chętnie korzystają również studenci, którzy w ten sposób łatwo mogą pogodzić studia z pracą, zapewniającą utrzymanie.
● VOLLZEIT
Określenie to oznacza pracę w pełnym wymiarze godzin, czyli 40 godzin tygodniowo, zazwyczaj od poniedziałku do piątku, po 8 godzin dziennie, z przerwą lunchową.
Lehrvertrag, Ausbildung, praktyki studenckie
Młodzież ucząca się zawodu w zakładach pracy podpisuje umowy na czas nauki zawodu tzw. Lehrvertrag. Istnieje możliwość zawarcia umowy z osobami młodocianymi od 15 do 18 roku życia na wykonywanie pracy wakacyjnej, bądź w dni wolne od nauki.
Ausbildung to system typowy dla niemieckiego rynku pracy. Osoba chcąca zostać tzw. pracownikiem wykwalifikowanym (np. celnikiem, handlowcem, kucharzem czy pielęgniarką) podpisuje stosowną umowę z pracodawcą i uczy się zawodu, jednocześnie od razu otrzymując wynagrodzenie (w przedziale 600-1200 eur/miesięcznie) za tę pracę połączoną z nauką. Umowa taka podpisywana jest na okres od roku do trzech lat.
Istnieje także forma praktyk studenckich (Praktikum), które są płatne (w przypadku, gdy student rzeczywiście ma obowiązek odbycia praktyk na uczelni i gdy ta praktyka trwa do trzech miesięcy). Standardowe wynagrodzenie za praktyki zamyka się w przedziale ok. 600-1500 eur/miesięcznie, w zależności od branży, kwalifikacji studenta itd. Inną formą zdobywania doświadczenia jest wolontariat, który ze swojej natury jest rodzajem darmowego świadczenia osoby podejmującej się takiej formy pracy.
Co koniecznie powinna zawierać niemiecka umowa o pracę?
Standardowo niemiecka pisemna umowa o pracę charakteryzuje się określonymi wymogami formalnymi. Powinna zawierać m.in.: określony czas pracy (Arbeitszeit ― tygodniowy tryb pracy), czas trwania umowy (Befristung ― w przypadku umowy na czas określony), krótką charakterystykę i opis wykonywanych przez pracownika obowiązków (Tätigkeit), wysokość wynagrodzenia (Gehalt), informację dotyczącą choroby i zwolnienia lekarskiego (Krankheit i Krankenschein), informację nadgodzinach (Überstunden) i o miejscu pracy (Arbeitsort ― istnieje rozróżnienie w przypadku pracy w placówce firmy, a pracy zdalnej), informację o procedurze związanej z wypowiedzeniem (Kündigung), dodatkową informację o ewentualnym okresie próbnym (Probezeit), określoną liczbę dni urlopowych (Urlaub), obowiązek zachowania tajemnicy (Schweigepflicht) i zakaz pracy dla konkurencji, informację o dodatkowej formie zatrudnienia pracownika (Nebentätigkeit ― pracodawca może, ale nie musi zezwolić pracownikowi na podejmowanie dodatkowej pracy).
